"2 tăng - 3 giảm" để tránh xa loại ung thư phổ biến

(Dân trí) - Mặc dù bạn không thể ngăn ngừa một số yếu tố nguy cơ nhất định như tuổi tác và tiền sử gia đình, nhưng các biện pháp sàng lọc sớm và thay đổi lối sống có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Theo số liệu thống kê Globocan 2022, ung thư đại trực tràng đứng thứ 3 về tỉ lệ mắc mới trên toàn cầu với 1.926.425 ca và đứng thứ 2 về tỷ lệ tử vong do ung thư (chỉ sau ung thư phổi).

Tại Việt Nam, trong năm 2022 ghi nhận 16.835 ca mắc mới, đứng thứ 4 trong những bệnh ung thư phổ biến (chiếm tỉ lệ 9.7%) và đứng thứ 5 về tỷ lệ tử vong do ung thư (chỉ sau ung thư phổi, ung thư gan, ung thư vú và ung thư dạ dày).

Theo Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, mặc dù bạn không thể ngăn ngừa một số yếu tố nguy cơ nhất định như tuổi tác và tiền sử gia đình, nhưng các biện pháp sàng lọc sớm và thay đổi lối sống có thể giúp giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng, cụ thể:

Ăn nhiều rau - củ - quả

Một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng là ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật hơn.

Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng chế độ ăn bao gồm nhiều trái cây, rau, đậu và ngũ cốc nguyên hạt có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng và các bệnh ung thư khác.
Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy những gì chúng ta ăn ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng: Tiêu thụ chất xơ, trái cây và rau quả làm giảm nguy cơ trong khi ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn làm tăng nguy cơ.

Một nghiên cứu năm 2015 cho thấy chế độ ăn dựa trên thực vật giúp giảm 49% nguy cơ ung thư đại tràng, so với chế độ ăn điển hình của người Mỹ tiêu thụ nhiều thịt.

Một nghiên cứu khác năm 2015 kết luận rằng chế độ ăn dựa trên thực vật mang lại lợi ích mạnh mẽ chống lại nhiều bệnh ung thư trong khi hầu như không có mối đe dọa về tác dụng phụ không mong muốn.

Ăn ít thịt đỏ và thịt chế biến sẵn

Ăn ít thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Một nghiên cứu ở Châu Âu năm 2005 theo dõi 478.000 đàn ông và phụ nữ đã phát hiện ra rằng, những người ăn nhiều thịt đỏ nhất, khoảng 140g trở lên mỗi ngày, có nhiều khả năng phát triển ung thư đại trực tràng hơn những người ăn ít thịt đỏ nhất, ít hơn 28,3g mỗi ngày.

Một nghiên cứu năm 2005 cho thấy việc tiêu thụ nhiều cả thịt đỏ và thịt chế biến sẵn đã dẫn đến sự gia tăng đáng kể nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Giảm hoặc tránh uống rượu

Giảm hoặc tránh uống rượu có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Hướng dẫn mới của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ để giảm nguy cơ ung thư khuyên bạn nên hạn chế tiêu thụ rượu. Đối với phụ nữ, điều đó có nghĩa là không quá một ly mỗi ngày và đối với nam giới, không quá hai ly mỗi ngày.
Một nghiên cứu năm 2021 đã chứng minh rằng uống nhiều rượu ở tuổi trưởng thành sớm là yếu tố nguy cơ gây ung thư đại trực tràng.

Một nghiên cứu năm 2018 về việc tiêu thụ rượu và ung thư đại trực tràng cho thấy rượu là một trong những tác nhân lớn nhất dẫn đến sự phát triển của ung thư đại trực tràng.

Bỏ thuốc

Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn 50% so với những người chưa bao giờ hút thuốc.

Một nghiên cứu kéo dài 12 năm với hơn 180.000 người đã tìm thấy mối liên quan giữa hút thuốc lá và nguy cơ ung thư đại trực tràng. Theo nghiên cứu, nguy cơ cao nhất ở những người đang hút thuốc lâu năm.

Nguy cơ giảm đối với những người đã từng hút thuốc và ngừng hút thuốc trước 40 tuổi hoặc không hút thuốc trong hơn 31 năm.

Một nghiên cứu khác do Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ triển khai vào năm 1982 và xuất bản năm 2000, kết luận rằng hút thuốc lá lâu dài có liên quan đến việc tăng nguy cơ tử vong do ung thư đại trực tràng ở cả nam và nữ. Nghiên cứu này cũng cho thấy việc cai thuốc lá sớm làm giảm nguy cơ.

Giảm cân

Kiểm soát cân nặng của bạn là một cách hiệu quả để giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn khoảng 30% so với những người có cân nặng bình thường.

Ngoài ra, chỉ số khối cơ thể (BMI) cao có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư đại tràng và trực tràng, đặc biệt ở nam giới.

Một đánh giá năm 2016 cho thấy tác động của béo phì, bao gồm mỡ nội tạng cao hơn và kháng insulin, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng.

Tăng tập thể dục

Tập thể dục thường xuyên có thể giúp bạn kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ ung thư đại tràng. Tập thể dục cũng có thể nâng cao tinh thần và thậm chí giúp bạn ngủ ngon hơn.

Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy hoạt động thể chất không chỉ có thể ngăn ngừa khoảng 15% nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng mà còn có thể làm giảm nguy cơ tử vong và tái phát ung thư đại trực tràng trước và sau khi chẩn đoán.