7 tư duy thay đổi cuộc đời
Điều quyết định sự khác biệt giữa con người không phải tài năng thiên bẩm hay siêng năng, may mắn mà đến từ quá trình thay đổi, rèn luyện và phát triển tư duy.

Có câu nói rằng "Người bình thường thay đổi kết quả, người xuất sắc thay đổi lý do, những vĩ nhân thay đổi suy nghĩ". Trình độ tư duy của một người là giới hạn cuộc đời của họ. Một khi học hỏi được 7 lối tư duy này, bạn sẽ tiến rất gần đến việc đạt được thành công.

Tư duy chủ động

Một giọt mưa nặng gấp 50 lần con muỗi. Cùng với gia tốc khi rơi, tác động của hạt mưa với muỗi không kém gì một chiếc xe bus tông vào người đi đường. Vậy tại sao loài muỗi vẫn an toàn trong những ngày mưa?

Một giáo sư người Mỹ dùng camera tốc độ cao ghi lại cảnh đàn muỗi trốn dưới mưa: Khi những hạt mưa rơi vào cánh và chân, con muỗi sẽ nghiêng thuận chiều nó bị trúng, sau đó lăn sang một bên để những hạt mưa trượt khỏi mình. Cơ thể muỗi được bao bọc bởi các vật liệu chống nước giống như lá sen nên chúng dễ dàng thoát ra.

Andy Grove, tỷ phú huyền thoại của Intel từng đề xuất "Lý thuyết thay đổi mười lần" rằng "những thay đổi ở thế giới bên ngoài luôn nhanh gấp 10 lần so với chúng ta mong đợi". Hàng nghìn người tin vào làm công chức nhà nước để ổn định nhưng thực tế đang dần bị thay thế bới AI. Nếu muốn đứng vững, bạn có thể học theo đàn muỗi trong mưa và tích cực đón nhận những thay đổi. Chỉ khi chủ động thay đổi bản thân, chúng ta mới có thể chắc chắn về sự không chắc chắn.

Tư duy xác suất

Trong Thế chiến thứ hai, quân đội Mỹ muốn giảm số máy bay bị bắn hạ nên cần bổ sung lớp giáp nhưng có một mâu thuẫn: Bọc hết thì máy bay sẽ nặng, giảm độ linh hoạt. Làm thế nào để tìm ra giải pháp chỗ cần bọc thêm giáp?

Họ đặt câu hỏi này với Nhóm Nghiên cứu Thống kê (SRG) của Đại học Columbia. Ban đầu người ta định gia cố những khu vực có nhiều vết đạn nhất vì cho rằng đó là nơi hay bị tấn công nhất.

Nhưng thiên tài toán học Abraham Wald lại phản đối: Bộ giáp nên được bổ sung vào nơi có ít lỗ đạn nhất bởi nếu bị bắn vào đó, chiếc máy bay đã rơi, không thể quay về. Nó giống như vào bệnh viện quân đội sẽ có nhiều thương binh bị bắn vào chân hơn là vào ngực. Điều này không phải vì chân dễ bị bắn hơn mà vì người bị bắn vào ngực đã nằm lại chiến trường.

Người bình thường chỉ có thể nhìn thấy máy bay hư hỏng, nhưng người xuất chúng nhìn thấy "lỗ đạn biến mất". Sự khác biệt nằm ở tư duy xác suất. Những người có tư duy xác suất thường có khả năng đưa ra những quyết định đúng đắn hơn.

Tư duy phát triển

Vào những năm 1990, Thư viện Anh chuyển từ tòa nhà cũ ở London sang tòa mới ở St. Pancras. Với hơn 13 triệu cuốn sách, ước tính chi phí di chuyển lên tới 3,5 triệu bảng. Trước khối lượng công việc khổng lồ, những người có tư duy hàng đầu làm như thế nào? Một thủ thư trẻ đề xuất giải pháp chỉ tốn 1,5 triệu bảng.

Ngày hôm sau, thư viện đăng tin thông báo: Từ nay công chúng được mượn sách miễn phí và không giới hạn nhưng yêu cầu là trả lại sách về địa chỉ mới.

Bằng cách này, 90% số sách được di dời sang tòa nhà mới mà không tốn đồng nào.

Có một câu nói trong sách "Thiên tài bên trái, kẻ điên bên phải": "Nếu suy nghĩ là bức tường thì thế giới ở phía bên kia bức tường". Trên thế giới này không bao giờ có ngõ cụt, điều duy nhất có thể ngăn cản chúng ta chính là tư duy cố hữu. Khi gặp khó khăn và đi vào ngõ cụt, bạn cũng có thể quay đầu lại, biết đâu sẽ tìm được đường sáng.
Tư duy lý tưởng

Doanh nhân người Nhật gốc Hàn Masayoshi Son, nhà sáng lập Tập đoàn SoftBank, từng hỏi cấp dưới: Tại sao hầu hết mọi người đều khó đạt được thành công lớn? Thấy cấp dưới bối rối, ông đã vẽ một ngọn núi trên giấy, một vòng tròn dưới chân núi và một vòng tròn trên đỉnh núi, đồng thời đánh dấu chữ "lý tưởng" trên đỉnh núi.

Lý tưởng là ngọn hải đăng soi sáng con đường đi, giúp bạn kiên nhẫn và quyết tâm. Thành công nhất thời sẽ không làm bạn lạc lối và thất bại ngắn hạn sẽ không khiến bạn sợ hãi.

Vì vậy, đừng đánh giá quá cao sự tích lũy trong một năm và cũng đừng đánh giá thấp những thay đổi trong mười năm. Hãy luôn làm điều đúng đắn và thời gian còn lại sẽ cho bạn câu trả lời.

Tư duy ngược dòng

"Ngược dòng" ban đầu có nghĩa nếu việc bảo tồn đất và nước ở thượng nguồn tốt thì khả năng lũ lụt ở hạ lưu sẽ giảm rất nhiều. Suy nghĩ ngược dòng tức làm gì cũng nhìn vào bản chất sâu xa của vấn đề, lấy đó làm gốc.

"Phương pháp tư duy sơ đồ McKinsey" cũng đề cập đến một nguyên tắc làm việc là đừng chơi trò đập chuột. Việc giải quyết vấn đề không thể giống như việc đánh một con chuột chũi, hạ gục chúng ở bất cứ nơi nào chúng xuất hiện. Bằng cách này, vấn đề sẽ không bao giờ được giải quyết thực sự.

Chỉ bằng cách truy ngược nguồn gốc, tập trung vào tình hình tổng thể và tìm ra những điểm mấu chốt của vấn đề, chúng ta mới có thể giành chiến thắng chỉ bằng một đòn.

Tư duy không ngừng suy nghĩ

Nhóm nghiên cứu sinh học tiến hóa của Đại học Hokkaido ở Nhật Bản từng tiến hành một thí nghiệm: Họ theo dõi ba đàn kiến đen để quan sát sự phân công lao động. Ban đầu họ nhận thấy hầu hết kiến trong đàn đều rất siêng năng, tuy nhiên có những con lười biếng. Các nhà sinh vật học gọi những con kiến này là "kiến lười" và đánh dấu chúng.

Điều đáng ngạc nhiên là khi nhóm nghiên cứu cắt đứt nguồn thức ăn của đàn kiến, những con kiến siêng năng đó dường như bỗng trở nên hỗn loạn. Ngược lại, những con kiến lười được đánh dấu lại dẫn dắt đàn tìm được nguồn thức ăn mới.

Hiệu ứng kiến lười có thể hiểu rằng, những người tưởng như lười biếng lại là người biết tư duy và khôn ngoan hơn cả, không phải cứ mãi chăm chỉ thì sẽ thành công. Ngược lại không chịu tư duy và không tư duy đúng, có chăm chỉ bao nhiêu cũng tầm thường.

Tư duy môi trường

Giữa thế kỷ 19, giáo sư tâm lý học người Đức Kurt Koffka đã đề xuất một lý thuyết trường: Môi trường bên ngoài được chia thành hai loại, một là môi trường địa lý (thực tế) và hai là môi trường hành vi (tưởng tượng).

Một đêm mùa đông, có người cưỡi ngựa đến trước cửa một quán trọ trong mưa gió. Tuyết tràn ngập khắp các con đường và anh rất vui khi tìm được một nơi trú ẩn như vậy trong đêm tối. Người chủ quán bước ra cửa ngạc nhiên chào người lạ và hỏi anh ta từ đâu đến. Người đàn ông chỉ thẳng về hướng bên ngoài quán trọ. Người chủ quán nghe vậy, kinh hãi nói: "Anh có biết mình đã đi qua hồ Constance không?"

Khi người đàn ông băng qua hồ, anh cứ tưởng đó là đồng cỏ bị bao phủ tuyết. Nếu biết trước sẽ đi qua một cái hồ lớn, anh sẽ khó có đủ can đảm để phi nước đại trên đó.

Con người là sản phẩm của môi trường và cách tốt nhất để thay đổi bản thân là luôn đặt mình vào môi trường có thể nuôi dưỡng bạn. Nếu muốn cải thiện khả năng tập trung, hãy cố gắng tạo cho mình một môi trường không bị quấy rầy. Nếu muốn có thái độ tích cực nên tránh xa những thứ khiến bạn trở nên tiêu cực và ngắm nhìn thiên nhiên nhiều hơn.

Và nếu không hài lòng bản thân ở hiện tại, hãy bao phủ xung quanh mình bằng những người tài giỏi và nghị lực, để từ đó có môi trường nâng cấp tư duy, tầm nhìn của bản thân.