Người lớn tuổi làm gì hạn chế ngã khi chóng mặt?
Mẹ tôi bị chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, thường xuyên hoa mắt, chóng mặt. Có cách nào cải thiện bệnh, hạn chế ngã không? (Phương Mai, 30 tuổi, TP HCM)
Trả lời:
Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính còn gọi bệnh thạch nhĩ (sỏi tai) lạc chỗ, là một dạng rối loạn tiền đình ngoại biên. Triệu chứng phổ biến là chóng mặt, mất thăng bằng, cảm giác xoay vòng, khó đứng vững, buồn nôn.
Người bệnh có thể chóng mặt khoảng vài giây đến một phút sau khi thực hiện các tư thế như đột ngột xoay trái - xoay phải, cúi hay ngửa đầu quá mức. Chóng mặt kéo dài khiến người bệnh lo lắng, ăn không ngon, ngủ không yên, ảnh hưởng chất lượng cuộc sống.
Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính không phải là bệnh nguy hiểm nhưng có thể gây ngã, nhất là ở người lớn tuổi, dẫn đến nhiều biến chứng như gãy tay, gãy chân, chấn thương đầu...
Để hạn chế ngã, khi khởi phát cơn chóng mặt đột ngột, mẹ bạn không cố gắng đứng dậy hay di chuyển, mà nên nhắm mắt, hạn chế xoay đầu và tìm tư thế thích hợp nghỉ ngơi. Nếu có cảm giác buồn nôn, bà nên hít thở sâu và tập trung vào nhịp thở, cơn chóng mặt sẽ nhanh chóng giảm.
Mẹ bạn cần tránh thay đổi tư thế quá đột ngột và quá nhanh, khi chuyển từ nằm sang ngồi, đứng dậy hay xoay đầu, cúi và ngửa đầu nên thực hiện từ từ, chậm rãi. Tốt nhất nên nhắm mắt để hạn chế thị giác thu nhận những tín hiệu thay đổi không gian, giảm kích thích tiền đình. Sau khi xác lập tư thế tại vị trí mới thì từ từ mở mắt ra. Hạn chế động tác nghiêng, cúi người quá mức. Không nên ngồi ghế xoay hay ghế có tựa đầu ngửa ra sau quá mức, không tập các bài tập thể dục đòi hỏi di chuyển đầu nhiều, chỉ nên vận động nhẹ nhàng.
Mẹ bạn không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định, nên ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi điều độ, có chế độ dinh dưỡng cân đối, đa dạng, giàu vitamin và khoáng chất, hạn chế căng thẳng. Bạn cũng nên gắn thêm thanh cầm trong bồn tắm và nhà vệ sinh để hạn chế ngã nếu mẹ bạn khởi phát cơn chóng mặt tại đây.
Để cải thiện tình trạng chóng mặt tư thế kịch phát lành tính, mẹ bạn có thể thực hiện các bài tập nhằm tái định vị sỏi tai như Epley, Semont, BBQ Roll, Gufoni, Yacovino... Bạn nên đưa mẹ đến bệnh viện có chuyên khoa tai mũi họng để khám, từ đó bác sĩ hỗ trợ tập hoặc hướng dẫn mẹ bạn các động tác dễ thực hiện tại nhà. Người bệnh không tự ý bỏ điều trị với bác sĩ, thường xuyên tập các bài tập vật lý trị liệu phục hồi tiền đình tại nhà mà bác sĩ đã hướng dẫn.
Tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người bệnh chóng mặt tư thế kịch phát lành tính còn được hệ thống đo chức năng tiền đình Interacoustics ứng dụng trí tuệ nhân tạo, lập trình những góc khó, hỗ trợ điều trị. Đến nay, nhiều người bệnh chóng mặt tư thế kịch phát lành tính hồi phục 90% sau 1-2 tuần.
