Trẻ chậm nói, ngưng thở khi ngủ do dính thắng lưỡi, viêm amidan
Tật dính thắng lưỡi, viêm amidan nếu can thiệp trễ có thể ảnh hưởng phát âm, suy giảm thính lực, ngưng thở khi ngủ và gây ra nhiều biến chứng cho trẻ.
Bé Mai Chi (3 tuổi, huyện Cần Giờ, TP HCM) được bác sĩ trị liệu để tập nói sau một tuần cắt thắng lưỡi tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. Bé có thể phát âm tên, đếm một mạch từ 1-10. Đây là điều chị Thanh Như (mẹ bé) chờ đợi suốt 2 năm qua.
Chị Như chia sẻ, lúc một tuổi, con không ê a. Nghe bà con bảo từ từ cũng nói được nên chị không đi khám. Lúc con hơn 3 tuổi, sốt ruột quá, chị đưa con đi khám mới phát hiện dính thắng lưỡi bẩm sinh.
PGS.TS.BS Trần Phan Chung Thủy (Cố vấn Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM) cho biết dính thắng lưỡi là một trong những dị tật bẩm sinh họng, miệng thường gặp. Phần lớn trẻ sơ sinh bị dị tật này được phát hiện ngay sau khi sinh hoặc trong tháng đầu đời khi khám sức khỏe và chích ngừa. Tuy nhiên, nhiều trẻ có thể được phát hiện muộn hơn. Các triệu chứng thường gặp là khó bú, chậm tăng cân hoặc nói khó, nói ngọng ở độ tuổi tập nói... Trẻ cần được cắt thắng lưỡi nếu mức độ dính nặng, ảnh hưởng nhiều đến chức năng bú, phát âm sau này. Thời điểm phẫu thuật tốt nhất là 3-6 tháng tuổi hoặc trước độ tuổi tập nói.
Bên cạnh tật dính thắng lưỡi bẩm sinh, cha mẹ nên lưu ý các bệnh viêm đường mũi họng thường gặp ở trẻ như viêm amidan, viêm VA, viêm tai giữa... Các bệnh này cũng có thể gây biến chứng ngưng thở khi ngủ, giảm thính lực... cho trẻ nếu điều trị muộn hoặc không đúng cách.
Chẳng hạn như trường hợp bé Hoàng Trung (11 tuổi, TP Thủ Đức) thường xuyên bị ho, đau họng và sốt 7-8 đợt mỗi năm do viêm amidan quá phát. Anh Hoàng Thắng (ba bé) chỉ mua kháng sinh và thuốc ho cho con uống. Gần đây, thấy con ngủ ngáy to và thở mạnh, anh đưa đi khám phát hiện ngưng thở khi ngủ. Đây là biến chứng của viêm amidan, tiến triển thành mạn tính.
Theo bác sĩ, viêm amidan không được điều trị triệt để trong thời gian dài dẫn đến thiếu oxy não, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ. Viêm amidan, viêm VA nằm ở vùng hầu họng nên nhiều người thường nhầm lẫn với viêm họng. Trẻ có thể mắc các bệnh này quanh năm, nhất trong thời điểm giao mùa xuân hè và thu đông. Những trẻ có hệ miễn dịch yếu cũng dễ phát bệnh nếu bị nhiễm virus cúm, phế cầu khuẩn... gây ra các triệu chứng ho, đau họng, sốt.
Nếu viêm amidan tái phát từ 5 lần mỗi năm, viêm VA quá phát to lên gây bít đường thở, ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ, khó nuốt, hôi miệng, viêm tai giữa tái phát, nghe kém... cần cắt amidan, nạo VA sớm.
Khi trẻ có triệu chứng viêm mũi họng, phụ huynh nên đưa con tới bệnh viện thăm khám. Không tự ý điều trị bằng kháng sinh hay các loại thuốc không được bác sĩ kê đơn. Trường hợp cần phẫu thuật, ba mẹ cũng không nên quá lo lắng. Hiện nay có nhiều phương pháp hiện đại, ít xâm lấn, hạn chế chảy máu, không đau sau mổ.
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, thủ thuật cắt thắng lưỡi được thực hiện nhẹ nhàng, cầm máu tại chỗ, không đau sau mổ nên không ảnh hưởng tâm lý của trẻ. Thời gian phẫu thuật chỉ khoảng 10 phút. Phương pháp gây mê "mặt nạ ngủ" với liều thuốc mê thấp nên trẻ tỉnh táo, uống sữa bình thường sau thủ thuật và xuất viện trong ngày.
Phó giáo sư Chung Thủy chia sẻ thêm, nếu như phương pháp truyền thống sử dụng dao điện để cắt amidan, nạo VA mất nhiều thời gian thì việc ứng dụng công nghệ Coblator hoặc Plasma với lưỡi dao mỏng, thiết kế dẹt giúp bác sĩ cắt, đốt nhanh hơn. Lưỡi dao có thể linh hoạt thay đổi được hình dạng và góc độ giúp bác sĩ dễ thao tác trong phẫu trường hẹp; lấy bỏ toàn bộ tổ chức viêm mạn tính quá phát, rút ngắn thời gian phẫu thuật. Trẻ có thể ra viện sau một ngày và ăn uống, vui chơi bình thường.
Để phòng các bệnh tai mũi họng cho trẻ, bác sĩ khuyến nghị phụ nữ nên tiêm đầy đủ các loại vaccine trước và trong thai kỳ phòng bệnh rubella, cúm, ho gà, bạch hầu.... Thăm khám, tầm soát dị tật bẩm sinh trong thai kỳ và sau sinh cũng rất quan trọng. Trẻ nên tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine được khuyến nghị cho từng độ tuổi.
Ở độ tuổi đến trường, phụ huynh nên hướng dẫn con cách phòng ngừa các bệnh lây nhiễm như đeo khẩu trang, rửa tay sát khuẩn, không dùng chung dụng cụ ăn uống, vệ sinh cá nhân. Hạn chế đến nơi đông người trong thời điểm có dịch bệnh. Cha mẹ cần tăng cường sức đề kháng cho con với chế độ dinh dưỡng cân đối, hạn chế ăn uống đồ lạnh, giữ ấm tai mũi họng...
