Tưởng rối loạn tiền đình hóa xơ vữa mạch máu não
HÀ NỘIÔng Ninh, 63 tuổi, đột ngột chóng mặt, mất thăng bằng, tưởng do rối loạn tiền đình, bác sĩ khám phát hiện xơ vữa nhiều đoạn động mạch não, nguy cơ cao đột quỵ.
Triệu chứng của ông Ninh xuất hiện hai tuần trước, được bác sĩ một bệnh viện chẩn đoán thoái hóa chất trắng. Ông uống thuốc không bớt, xuất hiện thêm triệu chứng đau đầu, tê bì tay chân, đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội khám. Kết quả chụp cộng hưởng từ cho thấy nhiều đoạn mạch máu trọng yếu của não hẹp và xơ vữa.
Ngày 2/4, PGS.TS Nguyễn Xuân Hiền, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh và Điện quang can thiệp, cho biết người bệnh bị hẹp khít hơn 95% đoạn động mạch thân nền kèm theo thiểu sản động mạch đốt sống phải (tình trạng suy giảm lưu lượng máu đến thân não). Ngoài ra, ông Ninh còn bị xơ vữa, vôi hóa rải rác khắp các đoạn động mạch cảnh trong hai bên, động mạch đốt sống và hệ mạch vành. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, mỗi ngày hút hai bao thuốc lá trong nhiều năm.
Phó giáo sư Hiền đánh giá ông Ninh có khả năng cao đột quỵ, nguy hiểm đến tính mạng, cần sớm được nong và đặt stent ngay để tái thông phần động mạch thân nền, ngăn nguy cơ đột quỵ.
Thành mạch máu của người bệnh đoạn hẹp động mạch thân nền đã yếu, xơ vữa nặng, quá trình nong có thể làm nứt, tách mạch gây nhồi máu não, nguy cơ tử vong ngay trong lúc can thiệp. "Tuy nhiên, đây là phương án điều trị duy nhất, chúng tôi quyết định mạo hiểm để cứu người bệnh", phó giáo sư Hiền nói.
Ê kíp định vị tổn thương trên phim chụp mạch số hóa xóa nền và chụp mạch 3D để xác định chính xác vị trí và kích thước đoạn hẹp. Sau đó, bác sĩ tiến hành nong nhiều lần, từng chút một để tránh tổn thương tối đa lên mạch máu.
Sau 30 phút, bác sĩ nong mạch, đặt stent thành công vào phần mạch bị hẹp khít. Kiểm tra lại bằng máy chụp mạch máu cho thấy máu lưu thông tốt, không có tai biến hay tắc các nhánh lành.
Sau can thiệp, ông Ninh tập phục hồi vận động, uống thêm thuốc chống đông máu, điều trị rối loạn mỡ máu để kiểm soát tình trạng xơ vữa của các động mạch bị hẹp còn lại.
Người bệnh cải thiện sức khỏe tốt, tỉnh táo, nói chuyện bình thường, tay chân cử động tốt, xuất viện sau hai ngày.
Động mạch thân nền cấp máu cho thân não, nơi có hai trung tâm điều phối chỉ huy tuần hoàn và hô hấp. Ngoài ra còn có các dây thần kinh sọ quan trọng điều khiển chức năng nói, nuốt, thăng bằng... Hẹp động mạch thân nền xảy ra khi các mảng xơ vữa tích tụ lâu ngày khiến thành mạch máu dày cứng, thu hẹp lại.
Phó giáo sư Hiền cho biết hẹp động mạch thân nền nặng dễ dẫn đến đột quỵ, tỷ lệ tử vong đến 95% nếu không được tái thông kịp thời. Đây là thể đột quỵ nặng, nguy cơ tử vong và tàn phế cao nhất trong đột quỵ não. Nếu may mắn qua khỏi, người bệnh vẫn có nguy cơ tàn phế và đời sống thực vật kéo dài.
Triệu chứng hẹp động mạch thân nền thường mơ hồ, gồm hoa mắt, chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu, buồn nôn... Nhiều người nhầm lẫn với triệu chứng của rối loạn tiền đình, dễ bỏ qua hoặc phát hiện muộn. Trong trường hợp đột quỵ do tắc hoàn toàn động mạch thân nền, bệnh nhân có biểu hiện đột ngột ngã, yếu liệt tứ chi, hôn mê, ngừng tim ngừng thở và thường dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Theo phó giáo sư Hiền, lối sống sinh hoạt không lành mạnh có thể tăng nguy cơ hình thành xơ vữa mạch máu, gây hẹp tắc mạch dẫn đến đột quỵ như thức khuya, tiêu thụ nhiều đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn chiên rán... Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc khói thuốc thường xuyên cũng là một trong những nguyên nhân chính gây tích tụ mảng bám trong lòng mạch máu.
Mọi người nên có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi lành mạnh, không hút thuốc và hạn chế khói thuốc lá thụ động. Người có bệnh nền tim mạch, tiểu đường, rối loạn mỡ máu cần tuân thủ phác đồ điều trị, khám định kỳ.
Người có các triệu chứng như chóng mặt thường xuyên, nôn ói, khó nói, khó nuốt, tê bì chân tay, nên đi khám bác sĩ ngay, phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời, hạn chế di chứng.
